Bình chữa cháy là công cụ quan trọng trong việc kiểm soát đám cháy ở giai đoạn đầu, trước khi lực lượng cứu hỏa can thiệp. Các loại bình chữa cháy phổ biến hiện nay bao gồm bình bột, bình CO2, bình bọt và bình nước, mỗi loại có đặc điểm riêng, phù hợp với từng tình huống cháy cụ thể. Hiểu rõ đặc tính và ứng dụng của từng loại giúp người dùng lựa chọn thiết bị phù hợp, đồng thời tuân thủ các quy định PCCC, như quy chuẩn QCVN 03:2023/BCA về thiết bị chữa cháy.
Bình bột là loại được sử dụng rộng rãi nhất nhờ tính linh hoạt và hiệu quả cao. Chất chữa cháy trong bình là bột khô, thường là bột ABC hoặc BC, có khả năng dập tắt hầu hết các loại đám cháy, từ cháy chất rắn như gỗ, giấy (loại A), đến cháy chất lỏng như xăng, dầu (loại B) và cháy khí (loại C). Bình bột hoạt động bằng cách phun bột để ngăn oxy tiếp xúc với ngọn lửa, đồng thời làm nguội khu vực cháy. Loại bình này phù hợp cho nhà máy, kho hàng và văn phòng, nhưng cần lưu ý rằng bột có thể gây bẩn thiết bị và khó vệ sinh sau khi sử dụng.
Bình CO2 sử dụng khí carbon dioxide nén áp suất cao để dập lửa, chủ yếu hiệu quả với đám cháy thiết bị điện (loại E) và cháy chất lỏng (loại B). Khí CO2 không dẫn điện, an toàn khi sử dụng gần các thiết bị điện tử hoặc bảng điện trong nhà máy. Khi phun, khí CO2 làm giảm nồng độ oxy xung quanh ngọn lửa và làm mát khu vực cháy. Tuy nhiên, loại bình này không phù hợp cho đám cháy chất rắn như gỗ hoặc vải, và người dùng cần cẩn thận tránh ngạt khí khi sử dụng trong không gian kín. Bình CO2 thường được trang bị tại các phòng máy chủ, nhà xưởng hoặc trung tâm thương mại.
Bình bọt chữa cháy chứa dung dịch bọt, thường được sử dụng cho đám cháy chất lỏng dễ cháy như xăng, dầu hoặc hóa chất (loại B) và một số đám cháy chất rắn (loại A). Dung dịch bọt tạo ra một lớp màng phủ lên bề mặt cháy, ngăn oxy tiếp xúc và làm nguội ngọn lửa. Loại bình này phổ biến tại các trạm xăng, nhà máy hóa chất hoặc kho nhiên liệu. Tuy nhiên, bọt có thể gây hại cho thiết bị điện tử, vì vậy cần tránh sử dụng trong các khu vực có máy móc nhạy cảm. Bình bọt dễ sử dụng và ít gây ô nhiễm môi trường hơn so với bình bột.
Bình nước là loại cơ bản nhất, chủ yếu dùng cho đám cháy chất rắn như gỗ, giấy hoặc vải (loại A). Nước được phun dưới áp lực cao để làm mát và dập tắt ngọn lửa. Một số bình nước có thêm chất tạo bọt để tăng hiệu quả. Loại bình này không phù hợp cho đám cháy chất lỏng, khí hoặc thiết bị điện, vì nước có thể làm lan rộng đám cháy hoặc gây nguy hiểm giật điện. Bình nước thường được sử dụng trong các cơ sở nhỏ, trường học hoặc khu vực không có nguy cơ cháy phức tạp.
Để sử dụng hiệu quả, người dùng cần được đào tạo theo Thông tư 32/2024/TT-BCA, bao gồm cách cầm bình, nhắm vòi phun và thao tác đúng kỹ thuật. Các cơ sở như nhà máy hoặc chung cư cần kiểm tra bình chữa cháy định kỳ 6 tháng/lần theo Nghị định 50/2024/NĐ-CP, đảm bảo áp suất và chất lượng bình luôn sẵn sàng. Lựa chọn loại bình phù hợp với nguy cơ cháy tại cơ sở, kết hợp với hệ thống báo cháy và đào tạo PCCC, sẽ giúp giảm thiểu rủi ro và nâng cao an toàn.